(Emekli, Bağ-Kur, SSK, Yeşil Kart, Konsolide Bütçe, Defterdarlık, vb..)
Bu Talimat 20/12/2005 tarihinde yürürlüğe girer
Dikkat Edilecek Hususlar!
12. Reçete Yazımı ve İlaç Kullanım İlkeleri
Üniversite hastaneleri ile eğitim ve araştırma hastanelerinde ihtisas yapan asistanlar, uzman hekimlerin yazması gereken ilaçları da yazabilir.
Bütçe Uygulama Talimatı hükümleri kurum provizyon sistemlerine aynen yansıtılacaktır.
12.1. Reçetelere Yazılabilecek İlaç Miktarı
Ayaktan yapılan tedavilerde; aşağıda 12.4 üncü maddede belirtilen durumlar dışında; reçetelere en fazla dört kalem ve yedi günlük tedavi dozunu aşmayacak şekilde ilaç yazılacaktır.
Antibiyotiklerin on gün süreyle kullanımı gerekiyorsa, reçetede kutu adedinin yanına yazıyla, konulan teşhis ve “On günlük” ifadesi yazılacaktır.
a) Hasta Katılım Payından Muaf İlaçlar (EK–2) listesinde yer almamakla birlikte, uzun süreli kullanımı sağlık kurulu raporuyla tevsik edilen ilaçlarda (hasta katılım payı maaşlardan kesilmek kaydıyla),
b) Menopoz ve disfonksiyonel uterin kanamalarda rapor aranmaksızın,
en fazla üç aylık tedavi dozu yazılabilir.
a) Yanık tedavilerinde kullanılan ilaçlarda ve yalnız dermatoloji uzmanlarınca reçetelenebilen oral retinoidlerde (izotretionin, asitretin),(roacuttene,neotigason)
b) Ameliyat sonrasında taburcu edilen hastaların idame tedavisi için düzenlenen reçetelerde,
en fazla bir aylık dozda yazılabilecektir.
Yatarak tedavi edilen hastalar için gerekli olan ve hastane eczanesinde bulunmayan ilaçlar en fazla beş günlük tedavi dozunu geçmeyecek şekilde reçeteye yazılabilecektir. Bu reçetelerde mutlak surette günlük tedavi dozu da yazılacak, beş günlük tedavi dozunu aşan ilaç eczane tarafından kesinlikle verilmeyecektir. Ancak, sağlık kurumlarında uzun süre yatarak tedavi gören tüberküloz hastalarına, kullanım dozu belgelenmek kaydıyla l aylık miktarda tüberküloz ilaçları yazılabilecektir.
Bir ilacın Sağlık Bakanlığınca izin verilen endikasyon dışında kullanımı ancak Sağlık Bakanlığınca verilen onayla mümkün olacaktır.
12.2. Hasta Katılım Payından Muaf İlaçlar
b) Ayaktan yapılan I.V.P. ve HSG tetkiklerinde kullanılacak noniyonik radyoopak maddelerden 50 ml.lik bir kutu kullanılması halinde yalnızca tetkiki isteyen uzman hekim tarafından reçete düzenlenecek, reçeteye radyoopak madde ve yapılacak tetkikin ne olduğu açıkça yazılacaktır. 50 ml.yi aşan dozda noniyonik radyoopak madde kullanılması halinde ise ayrıca kullanılma gerekçesi reçeteye yazılacaktır.
c) Ayaktan yapılacak radyolojik tetkikler için kullanılacak tüm iyonik ve noniyonik radyoopak maddelerden katkı payı alınmayacaktır. Reçeteye ön tanı ve istenilen tetkik, ilgili hekim tarafından yazılıp imzalanacaktır.
Tedavi için yurtdışından getirtilecek ilaçlar, reçeteye 3 aylık doza kadar yazılabilecektir.
Onkoloji ilaçları en fazla 6 kürlük dozda getirtilebilecektir.
12.4. Ayakta Tedavide Kullanımı Sağlık Kurulu Raporuna Bağlı İlaçlar
Bu sağlık kurulu raporu, hastanın adı, teşhis (kısaltma yapılmadan), etken madde adı ve dozu, uygulama planı ve süresi ile hastayı tedavi eden birimin ve uzman hekimin adını da ayrıca kapsar. Bu süre her hal ve takdirde iki yılı geçemez. Bu talimatta yapılan güncelleştirmeler ile kullanım kuralları değişen ilaçlar için daha önce düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarına istinaden 6 ay süreyle bundan önceki reçete yazılım kuralları geçerlidir.
12.6. İntravenöz İlaç Tedavisi
a) Kanser, kronik osteomiyelit, infektif endokardit vb. hastalıklarda ve/veya,
b) Kan ürünleri ile damar yoluyla kullanılan antibiyotikler gibi ürün ve ilaçların kullanımı,gereken hallerde hastanın hastaneye yatışı yapılmadan intravenöz tedavi/kemoterapi uygulanabilir.
12.7. Bazı Özel Hastalıklara ve İlaç kullanımına İlişkin Düzenlemeler
12.7.1. Altın Preparatları, Biyolojik Ajanlar, Leflunomid Kullanım İlkeleri
f) Leflunomid Kullanım İlkeleri;(Arava)
Diğer hastalık modifiye edici ilaçlarla kontrol altına alınamadığı veya bu ilaçlara kontrendikasyonu olduğu belgelenmiş romatoid artritli hastalarda iç hastalıkları, romatoloji, immünoloji veya fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekimlerinden birinin yer aldığı sağlık kurulu raporu ile verilebilir. Tedavinin devamında reçete bu uzman hekimler tarafından düzenlenir. Raporda tedavinin ne kadar süre devam edeceği, ilacın adı, dozu ve kullanım süresi belirtilecek, rapor ekinde ayrıntılı tedavi şemasına yer verilecektir.
12.7.2. Antidepresanlar ve Antipsikotiklerin Kullanım İlkeleri
a)Trisiklik ve tetrasiklik antidepresanlar (Laroxyl,Anafranil,Tofranil,İnsidon,İnsomin,Triptilin,Stablon,)tüm hekimlerce yazılabilir.
Yeni nesil (SSRI, SNRI, RIMA, NASSA gibi gruplara giren) antidepresanlar(Maptoril,Ludiomil,Desyrel,Aurorix,Cipram,Cipralex,Citol,Depreks,Efexor,Eslopram,Faverin,Fulsac,Lustral,Prozac,Paxil,Seralin,Selektra,Serdep,Zedprex,vb..) psikiyatri (erişkin ve çocuk), nöroloji (erişkin ve çocuk), geriatri yan dal veya aile hekimliği uzman hekimleri tarafından yazılacaktır.Yatan hastalarda, yatışı yapan ilgili uzman hekim tarafından da tek kutu olarak reçete edilebilecektir.
Ayaktan tedavide, en az bir psikiyatri veya nöroloji uzman hekiminin yer aldığı resmi sağlık kurulu raporuna dayanılarak, diğer hekimler tarafından da yazılabilecektir.
b) Yeni nesil (Atipik) antipsikotiklerin (Klozapin, olanzapin, risperidon, amisülpirid, ketiapin, ziprosidon(Leponex,Risperdal,Seroquel,,Solian,Zyprexa,Zeldox)) oral formları psikiyatri (Erişkin ve çocuk) veya nöroloji (Erişkin ve çocuk) uzman hekimlerince, paranteral formları ise yalnızca psikiyatri(Erişkin ve çocuk) uzman hekimlerince yazılır.
Yeni nesil (Atipik) antipsikotikler, en az bir psikiyatri (Erişkin ve çocuk) veya nöroloji (Erişkin ve çocuk) uzman hekiminin yer aldığı sağlık kurulu raporuna dayanılarak, diğer hekimler tarafından da yazılabilir.
Yeni nesil (Atipik) antipsikotikler dışındaki antipsikotik ilaçlar diğer hekimlerce de yukarıdaki kısıtlamalar olmaksızın yazılabilir.
Acil hallerde paranteral formları tek doz olarak diğer hekimlerce klinik şartlarda kullanılabilir.
Demansta, atipik antipsikotik ilaçlar, psikiyatri, nöroloji veya geriatri uzman hekimi tarafından veya bu hekimlerden birinin bulunduğu resmi sağlık kurulu raporuna dayanılarak diğer hekimlerce yazılacaktır.
c) Antidepresanlar ve antipsikotikler için düzenlenecek raporda, hastanın tedavisinde kullanılacak ilaç veya ilaçların; etken madde ismi, günlük kullanım dozu, ilacın kullanılacağı süre belirtilecektir. Bu süre bir yılı aşamayacaktır.
12.7.4. Botulismus Antitoksini(Botox)
b) Botulismus hastalığının tedavisinde botulismus antitoksini için belirlenen maksimum tedavi dozu (literatürde belirtilen doz) 250 ml lik serumlardan 2 adettir.
Tedavi için 2 kutuyu aşan miktarda serum gerektiğinde hasta adına sağlık kurulu raporu düzenlenecek ve raporda kullanılacak ilacın tedavi süresi ve dozu belirtilmiş olacaktır.
12.7.7. Düşük Molekül Ağırlıklı Heparinlerin Kullanım İlkeleri(Clexan,Fraxiparine,Froxadi,..)
Bu ilaçlar rapor aranmaksızın uzman hekimler tarafından yazılabilecektir. Hastalığın tanısı, günlük dozu, kullanılacak ilaç miktarını ve süresini gösteren sağlık kurumlarınca düzenlenen sağlık kurulu raporuna dayanılarak diğer hekimlerce de yazılabilecektir.
Hastanede yatan hastalarda ve acil müdahale gerektiren durumlarda acil servislerde rapor aranmaksızın bu ilaçlar diğer hekimlerce de yazılabilecektir.
12.7.8. Enteral ve Paranteral Beslenme Ürünleri Verilme İlkeleri
Malnütrisyon tanımı açısından;
-Son 3 ayda ağırlığında % 10 ve daha fazla kilo kaybı veya
-Kan albümin seviyesi 2.5gram/desilitrenin altında olanlar kabul edilecektir.
12.7.9. Eritropoietin Alfa-Beta, Darbepoetin ve Sevelamer Kullanım İlkeleri
(Eprex,Neorocormon,Aranesp,Renagel)
a) Kronik Böbrek Yetmezliği;TSAT ≥ %20 ve/ veya ferritin ≥ 100 µg /L olduğunda hemoglobin değeri 10 (on) gr/dl altında ise eritropoietin alfa-beta ve darbepoetin tedavisine başlanabilir. Bu değerlere 2 ayda bir bakılacak ve sonuç belgesi reçeteye eklenecektir.(devamına bakınız!)
Eritropoietin alfa-beta ve darbepoetin, nefroloji uzmanı veya diyaliz sertifikalı uzman hekimlerden en az birinin bulunduğu sağlık kuruluraporu ile nefroloji uzmanı, diyaliz sertifikalı uzman veya diyaliz sertifikalı hekimlerce yazılabilir.
b) kronik böbrek yetmezliğinin dışında kullanımı;
Yeni doğanda eritropoietin kullanımı: Doğum ağırlığı 1500 gr.’ın altında veya 32 gebelik haftasından önce doğan bebeklere 200 İU/ kg / hafta 3 kez 6 hafta süre ile uygulanabilir.
Bir defada en fazla iki aylık ilaç verilebilecektir. Sağlık kurulu raporlarında ilacın adı, kullanım dozu ve süresi belirtilecektir
c) Sevelamer (Renagel)ile tedaviye başlamak için diğer fosfor düşürücü ilaçların 3 ay süreyle kullanılmış olması gerekmektedir. Bu süre sonunda kalsiyum ve fosfor çarpımı 72 ve üzerinde olan son dönem böbrek yetmezlikli hastalara nefroloji veya diyaliz sertifikalı dahiliye uzman hekimlerinin düzenlediği sağlık kurulu raporu ile nefroloji veya diyaliz sertifikalı dahiliye uzman hekimleri tarafından reçete edilir.
Glokom ilaçları ile tedaviye göz hastalıkları uzmanı tarafından başlanacaktır. Göz hastalıkları uzmanının bulunduğu, kullanılacak ilacın etken maddesini belirten bir sağlık kurulu raporu mevcut ise, rapor süresince diğer tabiplerce de reçeteye yazılabilecektir.
12.7.15. Klopidogrel Kullanım İlkeleri(Plavix,Pingel,Karum)
a) Koroner ve/ veya periferik artere stent uygulanan hastalarda stent uygulama tarihinden itibaren 3 (ilaç kaplı stend uygulanmış ise 6 ) ayı geçmeyecek şekilde bir defaya mahsus olmak üzere;
- akut koroner sendrom tanısıyla hastaneye yatırılıp EKG değişikliği veya troponin pozitifliği tespit ve dokümante edilmiş olan ST yükselmesiz miyokard infarktüsü veya anstabil angina hastalarında 3 ayı geçmemek üzere,
Kardiyoloji, iç hastalıkları veya kalp damar cerrahisi uzman hekimlerinden birinin bulunduğu sağlık kurulu raporu ile diğer hekimler tarafından da reçete edilebilir.
b)Gastrointestinel intolerans veya diğer tıbbi nedenlerden dolayı asitilsalisilik asit kullanılmasına kontrendikasyon bulunduğunun veya diğer antiagregan ilaçların kullanılamama gerekçesi ile birlikte belirtilmesi halinde; Kalp kapak biyoprotezi bulunanlarda, koroner arter hastalığı, veya tıkayıcı periferik arter hastalığı veya serebral iskemik olayı olanlarda (iskemik inme) tespit ve dokümante edilen yüksek riskli hastalarda sağlık tesislerinde düzenlenen ve ilacın kullanım gerekçesi, dozu ve en fazla 12 ayı geçmemek üzere kullanım süresinin belirtildiği, kardiyoloji, iç hastalıkları, nöroloji ve kalp damar cerrahisi uzman hekimleri tarafından rapor aranmaksızın, belirtilen hekimlerden birinin bulunduğu sağlık kurulu raporu ile diğer hekimler tarafından da yazılabilir. Ayrıca yüksek riskli hastalarda, girişimsel radyolojik veya nöroradyolojik işlemlerde yerleştirilen veya yerleştirilecek olan, intrakranyal de dahil olmak üzere tüm intravasküler (intraarteriel veya intravenöz) stent, stentgraft, kaplı stent veya tüm intravasküler cihaz (koil, trispan, onyx veya benzeri) konulan hastalarda tedavi veya premedikasyon amacıyla, radyoloji uzmanları tarafından da rapor aranmaksızın yazılabilir. Raporlarda doz miktarı ve 1 (bir) yılı geçmemek üzere kullanım süresi belirtilecektir.
c) Yatan hastalarda rapor şartı aranmadan ilgili uzmanlar tarafından yazılabilir.
12.7.17.Osteoporoz İlaçları Kullanım İlkeleri(Actonel,Evista,Fosamax,Miacalcic,Calcitonina,Protelos,One Alpha,Osteomax,Rocatrol,Salmocalcin.. )
Aşağıdaki hasta gruplarında bifosfonatların veya diğer osteoporoz ilaçların kullanımında (calsitonin, raloksifen, stronsiyum ranelat v.b.) raporda tedavi süresi belirtilecek, omurgadan ve femurdan yapılan tetkikler, kemik mineral içeriği (gr) ile kemik mineral yoğunluğu değerini (gr/cm2)cinsinden ve bu değerlere göre geliştirilmiş T skoru raporaişlenecektir.
1. Osteoporotik patolojik kırık bulunan ve lomber bölgeden posteroanterior veya lateral yapılan kemik mineral yoğunluk (KMY) ölçümünde total L2-4 (veya total L1-4) veya femoral bölgeden yapılan KMY ölçümünde total femur veya femur boynundan elde edilen “T” değerlerinden herhangi birinin -1 veya daha düşük olduğu hastalarda,
2.Osteoporoz,Lomber bölgeden posteroanterior veya lateral yapılan KMY ölçümünde total L2-4 (veya total L1-4) veya femoral bölgeden yapılan KMY ölçümünde total femur veya femur boynundan elde edilen “T” değerlerinden herhangi birinin -2,5 veya daha düşük olduğu hastalarda,
3. Osteoporozla ve kırık oluşumu ile ilgili diğer risk faktörleri bulunan lomber bölgeden posteroanterior veya lateral yapılan KMY ölçümünde total L2-4 (veya L1-4) veya femoral bölgeden yapılan KMY ölçümünde total femur veya femur boynundan elde edilen “T” değerlerinden herhangi birinin -1,5 ile -2,5 arasında olduğu hastalarda,
kullanılacaktır.
4. Bu grup ilaçlar
Sağlık kurulu raporuna dayanılarak diğer hekimlerce de reçete edilebilir. Rapor süresi 1 yıldır.Rapor süresi bitiminde KMY Ölçümü tekrarlanacaktır. Reçete ekinde raporun ve KMY ölçümünün bir örneği bulunacaktır.
Bu esaslar yatan hasta reçetelerinde de uygulanır.
12.7.18. Orlistat ve Sibutramin Etken Maddesi İçeren İlaçların Kullanım İlkeleri
(Xenical,Reductil)
Endokrinoloji ve metabolizma uzman hekiminin de bulunduğu resmi sağlık kurumlarınca düzenlenen en fazla 3 aylık süreli sağlık kurulu raporuna dayanılarak yazılabilecek, raporun fotokopisi reçeteye eklenecektir. Bu rapora dayanılarak tüm hekimlerce reçete edilebilecektir.
- Daha önce dört ardışık hafta boyunca yalnızca diyetle en az 2,5 kg.lık bir kilo kaybı olmalıdır.
- Obez hastalarda vücut kitle indeksi (BMI) >30 kg/m2 olmalıdır.
- Bu grup ilaçlardan aynı anda sadece biri kullanılacaktır.
İlk üç ay hastaların kontrolü her ay yapılacaktır. İlaçlar birer aylık verilecektir.
12.7.19. Triptanların Kullanım İlkeleri(İmigran,Relpax,Zomig,Naramig)
Migrende kullanılan sumatriptan, eletriptan, zolmitriptan, naratriptanın oral formları uzman tabipçe reçete edilir. Sağlık kurulu raporu varsa diğer hekimler tarafından da yazılabilir.
Bu grup ilaçlardan yalnız bir etken madde reçete edilebilir (ayda en fazla 6 doz (tablet, sprey veya kartuş) yazılabilir). Aynı ilacın farklı farmasötik formları aynı anda yazılamaz.
12.7.21. Gingo Biloba İhtiva Eden İlaçların Kullanım İlkeleri (Tebokan,Bilokan,Gingobil,Seremaks..)
Gingo biloba ihtiva eden ilaçlar uzman hekimce reçete edilir. Sağlık kurulu raporu varsa diğer hekimler tarafından da yazılabilir.
12.7.24. Solunum Sistemi Hastalıkları İlaçları Kullanım İlkeleri
Bu grup ilaçların ayaktan tedavide kullanımı aşağıdaki ilkelere göre yapılacaktır.
Formeterol, salmeterol ve kombinasyonları, reçeteye göğüs hastalıkları, göğüs cerrahisi, alerji, iç hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıkları uzman tabipleri tarafından yazılacaktır. Bu uzman tabiplerden en az birinin bulunduğu resmi sağlık kurulu raporu mevcut ise tedavinin devamı için diğer tabiplerce de yazılabilecektir.
Montelukast, zafirlukast,(Singulair,Accolate) reçeteye iç hastalıkları, çocuk hastalıklarıgöğüs hastalıkları ve alerji uzman tabipleri tarafından yazılacaktır. Bu uzman tabiplerden en az birinin bulunduğu resmi sağlık kurulu raporu mevcut ise tedavinin devamı için diğer tabiplerce de yazılabilecektir.
Formeterol, salmeterol ve tiotropium, reçeteye göğüs hastalıkları, göğüs cerrahisi, iç hastalıkları, çocuk sağlığı ve hastalıkları ve kardiyoloji uzman tabipleri tarafından yazılacaktır. Bu uzman tabiplerden en az birinin bulunduğu resmi sağlık kurulu raporu mevcut ise tedavinin devamı için diğer tabiplerce de yazılabilecektir.
Formeterol ve salmeterol’ün inhaler kortikosteroidlerle kombinasyonları(Symbicort,Seretide), reçeteye iç hastalıkları, çocuk hastalıkları, göğüs hastalıkları ve göğüs cerrahisi uzman tabipleri tarafından yazılacaktır. Bu uzman tabibin bulunduğu resmi sağlık kurulu raporu mevcut ise tedavinin devamı için diğer tabiplerce de yapılabilecektir.
12.7.25. Antiepileptik İlaçların Kullanım İlkeleri(Neurontin,Lamictal,Topamax,Sabril,Keppra)
Gabapentin, lamotrigin, topiramat, vigabatrin, levatirasetam ve yeni nesil antiepileptikler, nöroloji (erişkin ve çocuk), çocuk hastalıkları, uzman hekimleri tarafından yazılacaktır. Bu uzman hekimlerden birinin bulunduğu, kullanılacak ilacın etken maddesi, kullanım dozu ve süresini belirten sağlık kurulu rapor ile diğer hekimlerce reçeteye yazılabilecektir de.
12.7.29. Kadın Cinsiyet Hormonları Kullanım İlkeleri
Kolesterol düzeyi belirlenip, diyet ve spor kuralına uyan takipli hastalarda başlanır. Dahiliye, Çocuk Hastalıkları, Kardiyoloji ile Aile Hekimliği uzman hekimleri.
İç hastalıkları, Aile hekimi, Genel cerrahi uzman hekimi
153
Suni gözyaşı
Göz hastalıkları uzman hekimi
154
Kortikosteroidli tek doz göz damlaları
(Dexasine SE, vb..)
Göz hastalıkları uzman hekimi
181
Oksibutin(Üropan)
Üroloji ve Nöroloji uzman hekimlerince
182
Trospiyum(Spasmex)
Üroloji ve Nöroloji uzman hekimlerince
NOT- Antibiyotiklerin topik formları bu hükümler dışındadır.
UD*: Kullanımı için yalnızca Enfeksiyon, İç hastalıklar, KBB, Aile Hekimliği ve Çocuk Hastalıkları Uzmanları tarafından reçete edilebilir.
EHU*: Böbrek yetmezliği, kanser, HIV/AIDS enfeksiyonu, splenektomi olanlar ve immümsüpresif tedavi alanlara bu hastalıklar kurul raporunda belirtilmek kaydıyla.(eklenmiştir!)
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında reçeteye antibiyotik yazılabilmesi için, teşhisin bakteriyel farenjit, tonsillit, tonsillo-farenjit, sinüzit ya da otitis media olduğunun reçetede belirtilmesi gerekir. Tonsillit ve faranjitte penisilin, penisilin türevleri(Kombine preparatları hariç), eritromisin ve 1 inci kuşak sefalosporin haricinde antibiyotik yazılması için kültür-antibiyogram sonucu istenir.
EK-2/B
EK-2/C
AYAKTA TEDAVİDE SAĞLIK KURULU RAPORU
İLE VERİLEBİLECEK İLAÇLAR
15. Ezetimib(Ezetrol): Kardiyoloji veya iç hastalıkları uzmanının bulunduğu sağlık kurulu raporu ile Statinlerle sonuç alınamayan veya karaciğer toksisitesinin başladığı vakalarda, bu durumun sağlık kurulu raporunda belirtilmesi ve kullanılan statin dozunun azaltılması koşuluyla kullanılabilir.
(Not: İstanbul Eczacı Odası Kamu Kurumları Komisyonunun ivedilikle hazırladığı dikkat çeken hususlardır.BUT un tamamının okunması gerekir!)
n
P r o v i z y o n 
